PHẪU THUẬT NÂNG CAO MŨI

 

           PHẪU THUẬT NÂNG CAO MŨI

1.  MỞ ĐẦU

Từ khóa : augmentation rhinoplasty- phẫu thuật nâng  cao mũi

Dorsal augmentation: nâng sống mũi

Tip plasty : tạo hình đầu mũi

Silicon implant

Autologous material: vật liệu tự thân

Mũi là trung tâm khuôn mặt. Việc chỉnh sửa mũi ảnh hưởn rất lớn đến sắc diện chung của một người. Dù còn bàn cãi nhân loại cũng gần thống nhất với nhau về những tiêu chuẩn vàng của một cái mũi lí tưởngđể làm nền tảng cho phẫu thuật thẩm mỹ.

Người châu Á bẩm sinh có tháp mũi rất khiêm tốn, thấp nhỏ, mũi tẹt… vì vậy mục đích thẩm mỹ là làm cho mũi to ra, cao lên

Người tây âu thì mũi quá to, dài, gồ, khoằm.. nên phẫu thuật chủ yếu làm mũi nhỏ lại và hài hòa hơn

Người châu phi với nền mũi rộng, lỗ lũi dẹp chiều ngang, sống mũi thấp.. lại có những yêu cầu khác nữa.

Khuynh hướng chỉnh hình mũi hiện nay là đạt được một mũi đẹp tự nhiên, hài hòa với khuôn mặt và không có dấu vết chỉnh sửa. do đó để đạt được thành công thì bác sĩ phẫu thuật không chỉ cần phải tập trung vào sự hài hòa của chiếc mũi với các phần xung quanh mà còn phải cảm nhận được khuynh hướng làm đẹp hiện tại.

2.  NGUYỄN TẮC PHẪU THUẬT NÂNG MŨI THẨM MỸ

Không nên thiết kế dáng mũi chỉ dựa vào những số đo mà không tính đến sự hài hòa toàn khuôn mặt. bác sĩ phải tự định hình được chiếc mũi lí tưởng và phải biến đổi uyển chuyển để phù hợp với từng khuôn mặt cũng như ước muốn của bệnh nhân

Các tiêu chuẩn của một chiếc mũi châu Á lí tưởng:

·        chiều dài mũi bằng 1/3 chiều dài khuôn mặt

·        chiều cao đỉnh mũi bằng 1/3 chiều dài mũi

·        chiều rộng sống mũi bằng 75-85% chiều rộng cánh mũi

·        chiều rộng cánh mũi bằng khoảng cách giữa 2 góc mắt trong

·        góc trán mũi là 115-135 độ

·        góc mũi môi ở đàn ông 90-95 độ. phụ nữ là 95-100 độ

·        nhìn từ bên, tiểu trụ nhô ra về phía dưới 2-3mm so với bờ dưới cánh mũi

Nếu nâng sống mũi hơi cao lên một chút thì sử dụng mảnh ghép sụn vách ngăn hoặc sụn vành tai. Nếu cần nâng cao hơn thì dung silicon hoặc gore-tex. nếu cần nâng thật cao >8mm nên dung sụn sườn hoặc xương mào chậu tự thân

Sống mũi và đỉnh mũi phải được nâng lên một cách hài hòa. đỉnh mũi phải cao hơn sống mũi để tạo dáng. Cần phải phân tích hình chụp tiền phẫu

Với người có khuôn mặt tròn, mắt nhỏ miệng nhỏ, một chiếc mũi ngắn phù hợp hốn với một chiếc mũi dài. những người có khuôn mặt dài góc cạnh thì phù hợp hon với một chiếc mũi dài, cao. việc nâng mũi quá cao sẽ dẫn đến biến chứng, sống mũi lộ ra, da mũi sẽ mỏng thận chí thủng…

Gồ xương mũi: cần tiến hành loại bỏ kể cả những gồ nhỏ. Sau đó mới nâng mũi. Sự cố gây ra bởi không lấy hết chỗ gồ nhiều hơn là do việc loại bỏ quá đángchỗ gồ này

Quan hệ mũi- cằm: nếu cằm đã thiếu theo chiều trước sau mà còn nâng mũi cao thì trông còn thiếu hơn. Do đó để duy trì sự cân xứng khuôn mặt nên phẫu thuật nâng cằm đồng thời hoặc ngay sau khi nâng mũi.

Nâng cao sống mũi quá mức trên một nền da mỏng thì nguy cơ bị lộ thanh cấy. Do đó, trong trường hợp da mỏng nên sử dụng vật liệu mềm như Gore-tex hoặc vật liệu tự than, hoặc phối hợp vật liệu tổn hợp với vật liệu tự than. Trong trường hợp da dày thì nên dung chất liệu rắn hơn chẳng hạn như silicon hay Gore-tex cứng.

Cần thự hiện nội soi để phát hiện và ghi nhận mọi bệnh lí có trong hốc mũi trước khi phẫu thuật. Cần chữa tốt tình trạng nhiễm trùng trong hốc mũi vì nguy cơ bị viêm nhiễm là cao

Nghề nghiệp của bệnh nhân cũng cần được xem xét. Đa số thường thích mũi cao tự nhiên, trong khi người làm trong ngành giải trisv hoặc trong ngành dịch vụ, tiếp xúc nhiều thì lại muốn có một chiếc mũi nổi trội hơn, thẳng và cao. Do đó việc quết định độ cao của mũi cũng nên tùy theo nghề nghiệp của từng bệnh nhân

 

3.  NGUYÊN TẮC GỌT ĐẼO SỐNG MŨI

Về cơ bản, nếu như sống mũi được nâng lên, mũi trông sẽ dài hơn, gọn hơn và khoảng cách giữa đôi mắt sẽ ngắn hơn

GỐC MŨI

·        Các gờ của thanh độn sẽ được xén gọn để làm sao càng mỏng càng tốt

·        vị trí đầu trên thanh độn nằm ở giao điểm của 2 cung mày

·        trong trừng hợp bệnh nhân trán phẳng, cần chú ý đừng để lộ đầu trên thanh độn, do đó cần xem xét tương quan giữa mũi và trán khi xác định mức độ cao của mũi

SỐNG MŨI:

·        Sống mũi phải tròn đầy, hơi cong ngả về sau. Chú ý các gồ xương hay tháp mũi lệch sẵn có

VÙNG ĐỈNH MŨI:

·        Trong trường hợp chỉnh hình toàn bộ sống- đỉnh mũi, phần tạo hình đỉnh mũi phải tròn trịa, rộng khoảng 5-6mm. có sự khác biệt giữa nam và nữ ở vùng trên đỉnh mũi. sống mũi nhìn nghiêng của đàn ông thường thẳng. Dối với nữ giới, nên cắt gọt vùng trên đỉnh mũi thấp xuống một chút để đỉnh mũi cao hơn, tạo sống mũi hơi cong

4. NÂNG MŨI BẰNG VẬT LIỆU TƯƠNG HỢP SINH HỌC

ƯU ĐIỂM

·        Với cấu trúc hóa học ổn định, silicon hầu như không gây phản ứng mô

·        dễ gọt đẽo, khối lượng không giới hạn và có nhiều cản phẩm sản xuất sẵn, đa dạng, thuận tiện sử dụng

·        thao tác đặt thanh độn dễ dàng

HẠN CHẾ

·        Mô xung quanh không mọc vào thanh độn nên có khả năng bị di lệch

·        nếu da trên sống mũi quá mỏng, sẽ có nguy cơ mỏng dần, lộ sống mũi dưới da, thậm chí thủng da, lòi sống- extrusion

·        bao xơ co thắt quanh thanh độn làm cong sống mũi

Trước đây, bác sĩ thường dung silicon dạng khối để gọt đẽo. nhưng hiện nay đã có rất nhiều loại đợc tạo hình sẵn với nhiều hình dạng kích thước và độ dày mỏng, tiện dụng hơn.silicon có 3 loại tùy độ cứng: mềm, trung bình, cứng. silicon trắng đục hay có màu hồng đợc ưa thích hơn vì tránh  được hiện tượng sống mũi gần như trong suốt dưới ánh nắng

Cần tránh dung thanh độn silicon trong các trường hợp:

·        da mũi quá mỏng

·        bệnh nhân dị ứng với silicon

·        mũi bị mổ nhiều lần sau chấn thương, da và màng xương vùng mũi bị tổn thương quá nhiều không thể tạo đường hầm rộng rãi

·        nếu khoang đặt túi đã quá rộng, da quá mỏng do từng cấy silicon thì nên ưu tiên sử dụng vật liệu tự thân

5. NÂNG MŨI BẰNG VẬT LIỆU TỰ THÂN

Hiện nay, các loại vật liệu tự thân được dùng trong phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ bao gồm: sụn vách ngăn, sụn vành tai, sụn sườn, xương mào chậu và mỡ, bì tự thân 

Khó dung vật liệu tự than vì cần phải thêm phẫu thuật lấy mô ghép, khối lượng hạn chế, gọt đẽo cầu kì. cần kinh nghiệm và khéo léo để có thể thành công

Điểm mạnh của vật liệu tự thân là dung nạp hoàn toàn, đề kháng nhiễm trùng cao

NÂNG SỐNG MŨI BẰNG SỤN VÁCH NGĂN

          ƯU ĐIỂM

·        Thủ thuật lấy sụn vách ngăn cũng giúp cải thiện chức năng hít thở

·        phẫu thuật thuận lợi vì vùng cho và nhận cùng một phẫu trường

·        hình dáng suôn thẳng và độ cứng giống nhau nên dễ gọt đẽo

·        có thể sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, thích hợp để tạo hình đầu mũi, trụ mũi và ghép chêm

·        tỉ lệ bị hấp thu thấp và ít khả năng bị cong vênh

HẠN CHẾ

·        Đòi hỏi thao tác quen và kinh nghiệm khi lấy sụn

·        Mảnh ghép nhỏ

·        biến chứng mũi hình yên ngựa nếu lấy luôn phần sụn nâng sống mũi phía trước

NÂNG SỐNG MŨI BẰNG SỤN VÀNH TAI

ƯU ĐIỂM

·        có thể lấy số lượng nhiều hơn sụn vách ngăn. Lấy được ở 2 tai

·        với hình dạng hơi cong, sụn này thích hợp cho chỉnh hình đỉnh, cánh mũi

·        có thể sử dụng như một loại vật liệu cấy ghép phức hợp(ghép da-sụn cùng lúc)

HẠN CHẾ

·        Với hình dạng cong, sụn vành tai không thích hợp với những vị trí cấy ghép dạng thẳng

·        Vành tai có thể bị biến dạng, méo mó , teo nhỏ nếu lấy sụn quá nhiều

NÂNG SỐNG MŨI BẰNG SỤN SƯỜN

ƯU ĐIỂM

·        Có thể lấy số lượng lớn và dễ tạo thành nhiều hình dạng

·        tỉ lệ sống cao, đề kháng cao, tỉ lệ hấp thu thấp

·        được dung cho các ca bị nhiễm trùng hoặ da mũi co cứng do sử dụng vật liệu cấy ghép nhân tạo trong những lần phẫu thuật trước

·        an toàn hơn vật liệu nhân tạo nhất là khi cần dung với số lượng lớn

NHƯỢC ĐIỂM

·        Sống mũi có thể bị cong sau phẫu thuật

·        sụn sườn có thể bị hấp thus au một thời gian

·        vết mổ lấy sụn sườn có thể đau lâu và để lại sẹo

·        bệnh nhân cần gây mê khi lấy sụn

Phẫu thuật lấy sụn sườn không phải dễ. tai biến đáng sợ là tràn khí màng phổi, chảy máu. Các phẫu thuật viên cần nắm vững giải phẫu và kinh nghiệm để phẫu thuật an toàn hơn, sẹo ngắn hơn, đẹp hơn. Thông thường, sụn sườn có thể lấy phần ngực (xương sườn 4,5) hoặc phần bụng(xương sườn 7,8) lấy sụn từ phần ngực có thuận lợi hơn vì tuyến vú có thể cheo dấu được sẹo. Lượng sụn có thể lấy từ vùng bụng nhiều hơn. sụn lấy từ xương sườn 7,8 có ưu điểm là đường kính nhỏ, dễ sử dụng

6.  CHĂM SÓC HẬU PHẪU

 Kháng sinh hậu phẫu

giảm đau: cho giảm đau nhẹ, bệnh nhân thường khó chịu do nghẹt mũi hơn là đau thực sự

cắt chỉ sau 7 ngày

nẹp mũi sẽ gỡ sau 7-10 ngày

tái khám 2 tuần sau cắt chỉ hoặc khi có bất thường khác

khi cần can thiệp phẫu thuật lại, nên chờ 3-6 tháng

7. BIẾN CHỨNG

      Nâng mũi thường giúp cái thiện về hình thái và thẩm mỹ, kết quả thường thấy ngay, đem lại lợi ích.  đáng kể về tâm lí. sau 2-3 tháng kết quả mới chính xác nhất, đối với phẫu thuật tạo hình toàn bộ mũi cần chờ thời gian lâu hơn

      Kết quả tốt khi mũi hoàn toàn cân đối khi nhìn thẳng và sống mũi mảnh, đều đặn, đầu mũi có tỉ lệ tương xứng. nhìn nghiêng, sống mũi xương hoặc sụn phải thẳng hoặc hơi cong lõm, góc trán  mũi và đỉnh phải rõ nét, đỉnh mũi nhô lên và góc mũi môi hơi mở. về tổng thể mũi phải hài hòa với khuôn mặt với các tỉ lệ tương ứng

BIẾN CHỨNG

·        Nhiễm trùng

·        Nguy cơ bào mòn da thậm chí lộ mảnh ghép khi đặt quá lâu hoặc mảnh ghép quá lớn

·        Di lệch mảnh ghép do khoang đặt quá rộng hoặc không cố định mảnh ghép

·        biến dạng của mảnh ghép sụn

·        biến dạng  xoắn xặn khi sử dụng mảnh ghép sụn sườn

·        hấp thu một phần hay hoàn toàn khi sử dụng mảnh ghép tự than. Nguyên nhân có thể do bẩm sinh, hay là hậu quả của nhiễm trùng, bệnh tự miễn, da quá căng, cố định kém….

CÁC CHẤT ĐỔ ĐẦY NỘI BÌ

 

         CÁC CHẤT ĐỔ ĐẦY NỘI BÌ

                (Intradermal filler)

 

      Lão hóa da gây mất mô mềm dẫn đến những biến đổi teo ở môi, nếp mũi má quá sâu và trong một số trường hợp cả tại nếp bướm má và đường marionette(các đường dọc dài bao quanh chu vi của cằm). Mặc dù Botox có hiệu quả làm chỉnh các đường động và những hiệu ứng không mong muốn do co rút cơ quá mức, thuốc này không giúp hồi phục vẻ no đầy, nhất là vùng mặt dưới vốn đã bị mất đi thể tích do lão hóa

     Các chất đổ đầy (filler substance )có thể giúp hồi phục tình trạng no đầy và trơn láng của da mặt (facial fullness and smoothness) và có thể kết hợp với Botox để tạo kế quả kéo dài lâu hơn. Các chất đổ đầy cũng có vai trò trong điều trị sẹo mụn trứng cá và teo mỡ ở mặt

1.    1. Các loại chất đổ đầy nội bì

Có nhiều chất đổ đầy giữu vai trò chủ yếu và được dùng theo đường chích hiện đang có trên thị trường

Chất đổ đầy lí tưởng (ideal substance:

·       Chất có hiệu quả cao và nguy cơ thấp gây phản ứng ngoại ý

·       thời gian phục hồi tối thiểu

·       tác dụng bền lâu

Các chất đổ đầy có thể chia thành các nhóm sau:

·       Các chất bền(biodurable) về sinh học và không vĩnh viễn (nonpermanent): như mỡ tự thân, collagen bò-bovine collagen, collagen heo- porcine collagen, collagen người- human collagen, HA.

·       Các chất bán vĩnh viễn

·      Chất vĩnh viễn (silicone )

2.   2. Collagen bò (bovine collagen )

Colla gen bò được sử dụng từ 20 năm nay với vai trò là chất liệu sinh học. có nhiều dạng khác nhau và được sư dụng tùy theo từng chỉ định

Zyderm được sử dụng cho các nếp nhăn da mông

Zyplast được sử dụng cho các nếp nhăn da hoặc các nếp khác ở da mặt hằn sâu hơn

tất cả các bệnh nhân điều trị bằng collagen bò đều phải làm test da. Khuyến cáo cần phải làm 2 test da cách nhau 2-4 tuần. Các tác giả cho rằng tình trạng nhạy cảm khu trú sẽ xảy ra trong khoảng 3-5% bệnh nhân được test. Các tác dụng không mong muốn bao gồm:

·       Tang nhạy cảm- hypersensitivity

·       Tái hoạt hóa herpesvirus- reactivation of herpesvirus

·       nhiễm khuẩn do vi khuẩn- bacterial infection

·       hoại tử tại chỗ - local necrosis

Trong hầu hết hoại tử tại chỗ do tiên chất đổ đầy thì phần lớn do chích vào giữa chân mày – blabella region và gây ra tắc mạch- vascular occlusion. Do đó, Zyplast không được dung cho vùng này

Mất thị lực do nghẽn động mạch – arterial embolization đã được báo cáo với cả 2 loại collagen bò và cả mỡ tự thân (autologous fat) khi được chích vào vùng giữa mày

3.   3. Collagen người (human collagen )

Sản phẩm collagen người có được nhờ công nghệ sinh học thì không cần phải làm test da. hiện đang có sẵn một số loại trên thị trường bao gồm:

·       Cosmoderm và Cosmoplast: được tạo ra từ một sợi nguyên bào đơn dòng trong trung bì người. Cosmoplast được dùng cho nếp nhăn da sâu và sẹo sâu. Cosmoderm điều trị nếp nhăn da nông. thời gian kéo dài 3-7 tháng.    

·       Cymetra: là dạng chích được của altoderm. Là chất cần nhiều đợt điều trị mới đạt được hiệu quả tối ưu

4.  4. Collagen lợn(porcine collagen)

Được đư vào thị trường với tên Evolence. Collagen lợn được chứng minh là ít sinh miễn dịch hơn collagen bò

5.   5. Hyaluronic acid

Hyaluronic acid là một chất có mặt khắp nơi không đặc hiệu loài và dẫn xuất từ vi khuẩn- bacteria hoặc mào gà trống- roster coms dùng làm chất đổ đầy trong bì. Không cần phải làm test da

Restylane là một HA ổn định hóa liên kết chéo một phần tạo ra nhờ men vi khuẩn. sản phẩm này đã được theo dõi tính an toàn trong thời gian lâu dài nhất

Hylaform là một HA được FDA chấp thuận, trích từ mào gà trống. Tác dụng phụ cảu Hylaform tồn tại trong thời gian ngắn, bao gồm: hồng ban, bầm da, cục cứng và phù.